Tijdens mijn eerste verblijf hier heb ik veel tijd besteed aan experimenteren, materialen testen, technieken uitproberen en observeren hoe verschillende processen zich zouden kunnen verhouden tot de cyclische aard van het Waddengebied. Geleidelijk aan begon zich een rode draad af te tekenen. Ik raakte gefascineerd door de herhalende ritmes van het landschap: de getijden, het licht, de wind, de manier waarop alles hier in cirkels lijkt te bewegen in plaats van in lijnen.

Ik begon me de omgeving voor te stellen als een filmset, of als een podium, een plek waar de natuur haar eigen verhaal regisseert. Mijn rol werd minder het construeren van beelden en meer het onthullen van cycli die er al zijn. Een van de dingen die me aantrokken was de wereld van de diatomeeën: kleine organismen die licht omzetten in leven en ongeveer een vijfde van de zuurstof op aarde produceren. Dat idee van het omzetten van licht in iets dat groter is dan zichzelf, werd een belangrijke metafoor in dit werk.

Van daaruit begon ik te onderzoeken hoe ik iets soortgelijks kon doen, niet biologisch, maar artistiek. Ik begon te experimenteren met licht, glas en reflectie: ik graveerde tekeningen in platen acryl en glas en keek hoe de geëtste oppervlakken reageerden op zonlicht. Uiteindelijk bouwde ik kleine modellen waarin deze tekeningen fungeerden als frames van een animatie. Toen de zon er precies goed op scheen, en het object in beweging werd gebracht, werden bewegende patronen van licht en schaduw op het zand geprojecteerd.

Dat moment voelde als een nieuw begin. Ik had een kleine machine gebouwd die samenwerkte met de zon; een object dat alleen tot leven komt door de energie van zijn omgeving. Het zette me aan het denken: wat zou er gebeuren als ik dit idee zou uitbreiden naar andere elementen? Zou ik filmische beelden kunnen maken met instrumenten die samenwerken met water en wind in plaats van ertegenin te gaan?

En toen drong het tot me door dat ik eigenlijk een soort ultieme natuurdocumentaire aan het maken was, een documentaire waarin de elementen de regie overnemen. Het licht, de getijden, de wind: zij bepalen wanneer en hoe het werk wordt uitgevoerd. Mijn taak is om het raamwerk te bouwen, de omstandigheden te creëren waarin iets kan gebeuren, en dan een stap terug te doen.

Het was fantastisch om hier op Vlieland aan dit locatiespecifieke project te werken. Doordat ik op het eiland was, kon ik direct reageren op wat ik zag en voelde, op het ritme van de plek, op de getijden en de veranderende omstandigheden. Ik kon dingen uitproberen, aanpassen, opnieuw opbouwen en opnieuw uitproberen, zonder de directheid van die observaties te verliezen. Dat soort feedback tussen idee en omgeving is zeldzaam en heeft het werk op een manier gevormd die elders onmogelijk zou zijn geweest.

Het project is nog niet af, en misschien is dat wel passend, want wat ik probeer vast te leggen is iets dat nooit echt eindigt. Maar ik verlaat het eiland met een sterk gevoel van richting. Het werk is een dialoog geworden met de omgeving, een samenwerking tussen menselijke en niet-menselijke krachten, tussen intentie en toeval.

Volgende stappen

Opschalen

De testmodellen hebben hun waarde bewezen; de volgende stap is om ze op te schalen, ze robuuster te maken, de materialen te verfijnen (weerbestendigheid) en de interactie tussen de mechanica en de omgeving te versterken.

Integratie in de locatie

Het is essentieel om het werk te verankeren op een specifieke locatie op Vlieland (of een vergelijkbare locatie in het Waddengebied). De locatie zelf, het licht, de oriëntatie, de heersende wind en de zichtlijnen zullen onderdeel worden van het werk.

Verhaal van de beelden

Ik ben nog bezig met het verkennen van het verhalende aspect van de beelden; hoe de beeldtaal van de installatie kan uitgroeien tot een verhaal. Geen lineair verhaal, maar een cyclisch verhaal dat wordt gevormd door licht, wind en het ritme van de getijden. 

Ik ben enorm dankbaar voor de tijd en ruimte die deze residentie mij heeft geboden, voor de rustige uren en de voortdurende herinnering dat alles hier in cycli verloopt. En ik kan niet vaak genoeg zeggen hoe geweldig deze residentie was georganiseerd door de hostende partijen ITGWO, Hi-Lo en Museum Tromps Huys. Deze plek leert je geduld; het vertraagt je totdat je begint te leven met de vele cycli. Ik zal dat ritme met me meedragen terwijl ik verder werk aan de installatie: een werk dat, hoop ik, anderen in staat zal stellen om een beetje van datzelfde gevoel te ervaren: lang genoeg stilstaan om te merken dat de wereld altijd in beweging is. Een filmische installatie die in symbiose bestaat met zijn omgeving. 

• Jikke Lesterhuis, oktober 2025