Ook in de huidige tijd herkennen we diezelfde mechanismen in populistisch en fascistisch denken, waar angst wordt ingezet om uit te sluiten en complexe problemen worden teruggebracht tot simpele schuldvragen. Angst mag nooit een rechtvaardiging zijn voor uitsluiting; het aanwijzen van schuldigen schept geen oplossingen, maar vergroot juist de verdeeldheid.

Tijdens onze residentie op Vlieland, bij Strandplaats Vlieland/Hi-Lo, richtten we ons op verhalen over hekserij: boze heksen, witte heksen, zwarte heksen en ‘boze wiefen’. We hoorden tijdens onze eerdere residentie bij Het Lage Noorden een verhaal over een heks die naar de kust trok, aangetrokken door de Zuidwalvulkaan ten zuidoosten van Vlieland. Zij ziet de vulkaan als de navel van moeder aarde, het centrum van haar lichaam. En wil daar zo dicht mogelijk bij zijn om in contact te staan met een plek van diepe verbinding.

Geïnspireerd door dit verhaal en door verhalen over vrouwen die van hekserij werden verdacht, ondervraagd, gemarteld en verbrand, maakten we een getuft kleed van wol van 3 bij 3 meter. Dit kleed maakten we af op Vlieland, waar we er vervolgens een performance op uitvoerden in de bossen van het eiland.

Op de eerste dag van onze residentie maakten we een wandeling aan de noordoostkant van het eiland om een geschikte plek te vinden voor een andere performance met een vuurcirkel, waarin we midden in die cirkel van vuur op elkaar gesteund liggen. We vonden een plek tussen zee en duinen waar we met vuur konden werken. De cirkel is voor ons een belangrijke vorm omdat zij staat voor bescherming. Al vanaf onze eerste residentie samen – die in het teken stond van luisteren naar het landschap – werd dit symbool ons gegeven door de rondvormige “dobbers” op de Friese kwelder. In die dobbe voerden we samen onze eerste performance als ZOLT uit. Tijdens de terugweg vanaf het Vlielandse strand, lopend door de dennenbossen met grote hoogteverschillen, voelden we meteen dat dát de plek moest zijn voor onze performance met het kleed.

De tweede en derde dag werkten we verder aan het kleed en wisselden we dit af met wandelingen door de verschillende fenomenale landschappen. Duinen, heide, bossen met zoveel verschillende boomsoorten. Op de vierde dag kwam fotograaf Heleen Haijtema om onze performances te documenteren.

Het verblijf op Vlieland was bijzonder inspirerend: het eiland met zijn vele landschappen, kleuren, vormen en geuren vertelde telkens nieuwe verhalen en gaf ons werk, gevoel en energie. Het verblijf in het Dijkhuis voelde warm en veilig, omringd door prachtige luchten, de horizon en de Waddenzee. Iedere ochtend en avond zaten we voor het raam of op de dijk te luisteren naar de vogels en de zee of te kijken het licht van de vuurtoren of de lichtjes van de vaste wal. 

Een van de hoogtepunten was de ontmoeting met Trudy, een moderne witte heks. We gingen thee drinken in haar tuinhuis waar ze honderden stenen, mooie boeken en allemaal kruiden had. Het was een warm en bijzonder contact, vol herkenning, verbinding en intuïtie. Een ervaring die ons liet voelen hoe waardevol het is om in contact te staan met elkaar en met de natuur.

We voelden ons welkom ook door Peter van het Tromp's Huys waar we na onze performance het grote kleed mochten stofzuigen om het schoon te krijgen van alle dennennaalden. 

De residentie bij Strandplaats Vlieland heeft ons duidelijk gemaakt dat we liefdevol met elkaar om kunnen gaan en dat je als gemeenschap elkaar kunt helpen, naar elkaar kunt luisteren en samen kunt zijn.

Dank dat we bij je mochten verblijven, Vlieland.

• ZOLT, oktober 2025